Transport nienormatywny – co wchodzi w koszty i jak go zorganizować?

Każde zadanie transportowe jest unikalne, a trudność jego organizacji zależy od wielu czynników. Do bardziej skomplikowanych zawsze należy między innymi transport nienormatywny. Wiąże się on z większymi trudnościami, wykorzystaniem innej infrastruktury i specjalnymi formalnościami. Dowiedz się, jak zorganizować przewóz ładunków ponadgabarytowych w transporcie drogowym i co wchodzi w koszty takiego przedsięwzięcia.

Czym jest transport nienormatywny?

Transport nienormatywny (ponadgabarytowy) dotyczy przewozu ładunków, które przekraczają określone normy związane z:

• masą,
• długością,
• szerokością.

To parametry, które mają duże znaczenie w przypadku transportu drogowego. Zbyt duża szerokość czy długość ładunku może stwarzać zagrożenie na drodze, natomiast przekraczająca normy masa wywiera zbyt duży nacisk na drogę. Dlatego jeśli chociaż jeden z tych czynników przekracza przyjęte w przepisach normy, mówi się o transporcie nienormatywnym, ponadnormatywnym lub ponadgabarytowym.

Dokładniej przewóz nienormatywny ma miejsce wtedy, gdy:

• łączna masa ładunku i pojazdu transportowego przekracza 42 t,
• wysokość pojazdu z ładunkiem przewyższa 4 m,
• ich szerokość jest większa niż 2 m,
• długość pojazdu z ładunkiem jest większa niż 16,5 m.

Nakłada to na przewoźnika dodatkowe obowiązki formalne, a ich niedopełnienie może skutkować surowymi karami, dlatego warto mieć na uwadze te wartości!

Przeczytaj również: Załadunek i rozładunek towarów – kto za niego odpowiada i o co należy zadbać w jego trakcie?

Ładunek nienormatywny – zasady przewozu

Na czym polegają specjalne zasady przewozu, które obejmują każdy ładunek nienormatywny? W pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę zapisy kodeksu drogowego. Zgodnie z nimi:

• każdy transport nienormatywny musi zostać zgłoszony do właściwych organów (w zależności od specyfiki przewożonych towarów),
• za transport ładunków ponadgabarytowych należy uiścić stosowną opłatę związaną z użytkowaniem dróg,
• przewóz nienormatywny powinien się odbywać w specjalnie oznakowanym konwoju.

W pierwszej kolejności należy uzyskać zezwolenie. Jakie i od kogo? To zależy od rozmiarów i typu ładunku. Istnieje 7 kategorii zezwoleń – pierwsze dwie są przeznaczone dla tzw. ładunków podzielnych, a pozostałe dla niepodzielnych. 

W zależności od typu zezwolenia należy się zwrócić do zarządcy drogi, starosty, Naczelnika Urzędu Celnego lub GDDKiA. Następnie należy uiścić opłatę. Kolejno konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie ładunku i przygotowanie transportu. Konieczne będą też odpowiednie oznaczenia. Jakie? 

• Jeśli ładunek wystaje z przodu albo z boku pojazdu, musi być oznaczony pomarańczową chorągiewką oraz dwoma białymi i czerwonymi pasami umieszczonymi przy najbardziej wystającej krawędzi.
• Konieczne może być również oświetlenie. Ładunek wystający z przodu musi być dodatkowo oświetlony białym światłem (skierowanym do przodu), jeśli warunki widoczności są kiepskie. W analogicznej sytuacji ładunki wystające po bokach należy oznaczyć białym odblaskiem skierowanym do przodu i czerwonym odblaskiem skierowanym do tyłu.
• Ładunek wystający z tyłu pojazdu powinien być oznaczony pasami białymi i czerwonymi umieszczonymi bezpośrednio na ładunku bądź na tarczy (tzw. gabarytówce).

Sam przewóz nienormatywny zwykle odbywa się w godzinach nocnych (pomiędzy 22 a 5 rano) – ze względu na mniejszy ruch na drogach stwarza wówczas mniejsze zagrożenie i jest po prostu łatwiej go zorganizować.

Transport drogowy ponadgabarytowy – ile to kosztuje?

Analizując powyższe wymagania, nietrudno się domyślić, że transport drogowy ponadgabarytowy będzie generował wyższe koszty niż standardowe zadania przewozowe. Ile dokładnie może to kosztować? Każdorazowo dokonuje się indywidualnej kalkulacji. Bierze się przy niej pod uwagę czynniki takie jak:

• miejsce załadunku,
• miejsce rozładunku,
• wymiary ładunku,
• masa ładunku,
• wskazany termin rozładunku transportu.

Pomocne mogą się okazać również inne informacje przekazane przez zlecającego, szczególnie te dotyczące specyfiki ładunku, a więc jego rodzaju, tego, jak rozkłada się ciężar czy też tego, w jaki sposób może być mocowany.

Transport nienormatywny – co wchodzi w koszty?

Co w największym stopniu wpływa na koszty, gdy chodzi o transport nienormatywny? To między innymi konieczność zastosowania specjalistycznych środków transportowych i sprzętu. W zależności od specyfiki ładunku te koszty mogą być zróżnicowane. Wpływ na koszt ma też rodzaj wymaganego zezwolenia. Przy zezwoleniu kategorii VII należy wziąć pod uwagę czas oczekiwania na jego otrzymanie. Trzeba więc wystąpić o jego uzyskanie z odpowiednim wyprzedzeniem.

W określonych przypadkach konieczne jest też skorzystanie z dodatkowego pojazdu pilotującego. Transport nienormatywny musi być:

• pilotowany przez jeden pojazd, gdy ładunek przekracza wymiary 23 x 3,2 x 4,5m lub jego masa przekracza 60 t;
• pilotowany przez dwa pojazdy, gdy ładunek przekracza wymiary 30 x 3,6 x 4,7m lub jego masa jest większa niż 80 t.

Oczywiście oznacza to dodatkowe koszty zależne od rodzaju, przebiegu i długości trasy. Należy również zwrócić uwagę, czy przy transporcie nie będzie konieczna asysta policji oraz wziąć pod uwagę koszty przygotowania i zabezpieczenia trasy.

Ponadto realizując przewóz ładunków ponadgabarytowych w transporcie drogowym, trzeba brać pod uwagę koszty:

• wykonania ekspertyz infrastruktury drogowej i mostowej,
• ewentualnego demontażu części infrastruktury drogowej, a następnie ich przywrócenia do stanu pierwotnego,
• wykonania wcześniejszego objazdu trasy,
• paliwa i płynów eksploatacyjnych, z uwzględnieniem zwiększonego obciążenia,
• wynagrodzeń dla wszystkich pracowników uczestniczących w transporcie.

Ponadto nie można zapominać o ubezpieczeniu, które również jest kalkulowane indywidualnie.

Interesuje Cię temat nietypowych zadań przewozowych? Sprawdź również ten artykuł: Przewóz towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym – warunki